Suche, pękające, piekące, spierzchnięte usta stanowią problem wielu osób, który wyjątkowo uciążliwy i dotkliwy staje się w okresie zimowym. Niskie temperatury na zewnątrz, wiatr i suche powietrze sprawiają, że delikatna skóra warg jest znacznie bardziej podatna na utratę wilgoci. To zjawisko może prowadzić nie tylko do bolesnych doznań, ale również do estetycznych problemów. Zrozumienie przyczyn, objawów i skutecznych metod łagodzenia spierzchniętych ust jest kluczowe dla jej odpowiedniego leczenia oraz zapobiegania pierzchnięciu i pękaniu ust.
Spis treści
Przyczyny spierzchniętych ust
Skóra ust odróżnia się od skóry całej twarzy wyjątkową delikatnością. Wargi posiadają bardzo cienki naskórek, który pełni rolę ochronną, a także wyróżnia je brak warstwy rogowej, również stanowiącej barierę zabezpieczającą. Na wargach nie ma również gruczołów łojowych odpowiedzialnych za nawilżanie i natłuszczanie skóry. Wszystkie te cechy predysponują usta do bycia wyjątkowo podatnymi na szybką utratę nawilżenia, wysuszenie, uczucie ściągnięcia, a także pękanie i pierzchnięcie.
Oprócz wymienionych czynników wynikających z anatomii warg, spierzchnięte, pękające usta mogą stanowić efekt różnych czynników zewnętrznych oraz wewnętrznych. Zalicza się do nich:
- warunki atmosferyczne – niskie temperatury, mróz oraz wiatr,
- częste zmiany temperatury,
- niska wilgotność powietrza,
- promieniowanie UV,
- niewłaściwe nawyki np. częste oblizywanie bądź przygryzanie warg, dotykanie brudnymi dłońmi,
- brak odpowiedniej pielęgnacji polegającej na nawilżeniu i natłuszczeniu ust,
- stosowanie niektórych kosmetyków, w tym zawierających wysuszające substancje,
- nieodpowiednia dieta, uboga w składniki odżywcze,
- odwodnienie organizmu,
- stosowanie używek,
- osłabienie organizmu – spadek odporności (często wraz z nimi pojawiają się zajady w kącikach ust oraz objawy opryszczki),
- uwarunkowania genetyczne,
- działanie niektórych leków np. retinoidów, leków przeciwtrądzikowych zawierających kwas salicylowy bądź nadtlenek benzoilu czy leków moczopędnych bądź chemioterapeutycznych.
Spuchnięte, suche usta mogą być również objawem alergicznego kontaktowego zapalenia skóry. Kontaktowe zapalenie skóry pojawia się często w następstwie zastosowania nowych kosmetyków, takich jak płyn do płukania ust, pasta do zębów czy szminka. W takim przypadku najlepiej zaprzestać używania produktu, a jeśli objawy nie ustąpią, należy zwrócić się do dermatologa. Warto również wiedzieć, że w skrajnych przypadkach pierzchnięcie ust może wynikać z różnych poważnych chorób takich jak cukrzyca, łuszczyca, zapalenie czerwieni wargowej, zapalenie okołoustne, zapalnie kącików ust, choroba Leśniowskiego-Crohna, sarkoidoza, choroby tarczycy i innych. Jeśli usta są bardzo bolesne, nabrzmiałe i czerwone, warto skonsultować się ze specjalistą, który wykona badania i zleci odpowiednie leczenie.
Spierzchnięte usta – leczenie
Jak leczyć spierzchnięte usta? Przede wszystkim warto pamiętać o zasadzie, która mówi, że lepiej zapobiegać niż leczyć, dlatego warto przede wszystkim zadbać o dobre nawyki, takie jak:
- właściwa dieta – dieta bogata w witaminy A, E, C i witaminy z grupy B, a także żelazo, miedź cynk i mangan pozwala zredukować ryzyko wystąpienia problemu, jakim są spierzchnięte usta;
- piecie odpowiedniej ilości wody – nawodnienie organizmu wpłynie korzystnie na kondycję skóry ust;
- nawilżenie ust – stosowanie pomadek, balsamów do ust lub maści z nawilżającymi składnikami, takimi jak witamina E oraz witamina A, masło shea, miód, kwas hialuronowy może pomóc w przywróceniu ich zdrowego wyglądu;
- zabezpieczaj usta produktem zawierającym wazelinę, lanolinę, glicerynę lub wosk pszczeli,
- ochrona przed warunkami atmosferycznymi – szczególnie ważne jest zadbanie o usta podczas zimy, aby chronić je przed mrozem i wiatrem, a także latem w celu zabezpieczenia przed promieniowaniem UV (stosując pomadkę z filtrem UV);
- zadbaj o nawilżenie powietrza w domu poprzez stosowanie nawilżacza;
- delikatny peeling ust – wykonywany regularnie, 1-2 razy w tygodniu, pozostawia usta wygładzone, poprawia ukrwienie skóry ust i korzystnie wpływa na jej stan oraz wygląd, a także umożliwia lepsze wnikanie składników z balsamów w głąb skóry i ich intensywniejsze działanie.
W przypadku, gdy problem spierzchniętych ust utrzymuje się pomimo podjęcia działań samodzielnych, zaleca się konsultację z lekarzem dermatologiem. Mogą istnieć inne czynniki, takie jak schorzenia skórne bądź choroby przewlekłe, których objawem są właśnie popękane, spierzchnięte wargi. Wymagać one będą specjalistycznego leczenia.
Spierzchnięte, popękane usta – czego unikać?
Delikatna skóra ust wymaga odpowiedniego traktowania. Aby nie doprowadzić do sytuacji, w której niezbędne jest leczenie, warto zawczasu zadbać o skórę ust, unikając:
- oblizywania ust i przygryzania warg – te nawyki mogą spowodować wysuszenie warg i pogorszyć stan spierzchniętych ust, dlatego warto się ich wystrzegać;
- stosowania kosmetyków zawierających substancje drażniące, takie jak alkohol, kamfora, fenol, mentol czy aromat mentolowy – niektóre składniki produktów pielęgnacyjnych mogą powodować wysuszenie warg i narażanie ust na pierzchnięcie;
- palenia papierosów – dym tytoniowy może podrażniać wrażliwą skórę ust, narażając ją na pękanie;
- stosowania używek – powodują odwodnienie skóry;
- wyrywania suchych skórek palcami.
Domowe sposoby na spierzchnięte usta
Jeśli chcemy uniknąć problemu, jakim są spierzchnięte usta lub doprowadziliśmy już do pękania warg, możemy również spróbować podziałać domowymi sposobami. Wśród produktów, które mogą pomóc wymienia się:
- naturalne olejki: oliwę z oliwek, olej kokosowy i inne bogate w składniki odżywcze tłuszcze roślinne – nałożenie kilka kropli na spierzchnięte usta (można nakładać wielokrotnie w ciągu dnia oraz grubszą warstwę na noc) zadziała łagodząco na podrażnienia, zregeneruje skórę, nawilży, natłuści i zapewni ochronę przed wysuszaniem;
- miód – doskonale regeneruje naskórek i zapobiega pękaniu warg;
- sok lub żel z aleosu – doskonale nawilża i przyspiesza regenerację naskórka, a także łagodzi podrażnienia;
- okłady z ogórka, banana, awokado – stosowane na skórę ust powodują, że staje się ona lepiej nawilżona;
- zielona herbata – jest bogata a przeciwutleniacze i polifenole, które zmniejszają stany zapalne skóry.
Skutecznym sposobem na zadbanie o spierzchnięte usta i dobrą kondycję warg jest także ich regularne złuszczanie poprzez peeling. Można go wykonać w domu, stosując do tego celu miód oraz cukier, nakładając na skórę na 15 minut, a następnie wykonując delikatny masaż. Taki zabieg warto powtarza 1-3 razy w tygodniu. Wargi można także masować za pomocą szczoteczki do zębów, jednak pamiętając o tym, aby ruchy nie były zbyt intensywne.
Spierzchnięte usta – kiedy do wybrać się lekarza?
W niektórych przypadkach spierzchnięte usta, suche kąciki ust i pękanie warg mogą stanowić sygnał o toczącej się w organizmie chorobie. Jeśli wargi są bardzo nabrzmiałe, czerwone, pękające, a żaden ze stosowanych sposobów na pielęgnację ust nie przyniesie efektów, może to świadczyć o zapaleniach skórnych, zaburzeniach hormonalnych czy metabolicznych, niedoborach witamin i minerałów, a nawet o poważnych chorobach. Jeśli zatem od dłuższego czasu borykasz się z problemem, zgłoś się z nim do lekarza internisty bądź do dermatologa.
